NORMALITEIT & DEMENTIE?!

“Da’s toch niet meer normaal wat Rita doet?” 

“Zo kan het niet verder met Hugo, hij maakt heel de groep onrustig met zijn ontremd gedrag. 

Dit zijn uitspraken die je dagelijks hoort binnen de muren van een WZC. 

Als we spreken over afwijkend, problematisch of storend gedrag, bestaat er dan ook zoiets als normaal of gewenst gedrag?

Wat omvat dat gedrag dan? En wie bepaalt wat normaal of gewenst gedrag is? 

Op normaal gedrag plakken wij graag het label ‘maatschappelijk aanvaardbaar’. Maar wat als een persoon, door dementie, niet meer binnen kader van normaliteit ‘past’? Passen we het kader dan aan? Wat wordt dan de nieuwe norm of het nieuwe normaal? 

Betekent dit dan ook dat we ons eigen normaal gedrag in vraag moeten gaan stellen? 

Nee, toch!?

YES!

In een poging om mensen met dementie te begrijpen, zullen wij dat kader van normaliteit grondig in vraag moeten stellen. 

Proberen? 

Vanaf nu kammen we onze haren met een vork, 

eten we met een blad papier, 

ontvangen we dagelijks een bos plastieken bloemen met een glimlach, 

vegen we onze poep af met vers gewassen handdoeken, 

roepen we luidop de naam van onze moeder als we bang zijn – ook al zijn we 50 –

én gaan we na 18u30 op zoek naar Leonidas pralines bij de buren. 

Dit en nog veel meer zijn dagdagelijkse taferelen op een afdeling voor personen met dementie. 

Da’s toch niet normaal?! 

Om welzijn op maat aan te bieden dienen we een nieuw kader te bedenken, en vooral ons eigen kader van normaliteit los te laten. 

De centrale vraag is niet: 

Wat is normaal? 

Wel:

Wat zegt dit gedrag over die persoon? 

Wat is de betekenis? 

Hoe kunnen we dit gedrag begrijpen? 

Wat wil die persoon ons vertellen? 

Kan jij met verwondering en vanuit een niet-weten kijken naar een persoon met dementie? Nieuwe ogen voor dementie. 

Ogen die bovenal een persoon met een eigen verhaal, een eigen-aardigheid en intrinsieke drijfveren zien .

Kan jij je idee van zogenaamde normaliteit, voorspelbaarheid en controle loslaten om vol verwondering samen met de persoon met dementie te ontdekken waardoor zijn/haar gedrag bepaald wordt?

JA, maar hoe dan??

Door je in de eerste plaats bewust te zijn van je eigen denkkader en perspectief.

Een vanzelfsprekendheid misschien, maar wel essentieel. 

Ben jij je bewust welk gedrag jij als abnormaal bestempelt?  Waarom? Wat zegt dit over jou, je eigen verhaal en triggers? 

Welzijn voor personen met dementie betekent de subjectiviteit van de persoon met dementie erkennen.

In plaats van te denken vanuit een zorgmodel waarin we gedrag ‘normaliseren’, is het misschien interessant om de persoon met dementie en die zijn belevingswereld als vertrekpunt te nemen.

Zorg op maat, TOCH?

Kan je voor even je eigen realiteit opzij schuiven en de persoon die voor je zit zien?

Durf te kijken!